دشواری‌های پلیس آگاهی برای شناسایی مظنونان فراری

به گزارش گروه ویژه تابناک، تیرماه ۱۴۰۳ به دنبال وقوع چند فقره سرقت مسلحانه از عابران پیاده، پیگیری این پرونده به کارآگاهان اداره یکم مبارزه با سرقت مسلحانه پلیس آگاهی تهران بزرگ سپرده شد. در یکی از این سرقت‌ها خانم جوانی پس از بازگشت از سفر مقابل خانه خود در شمال تهران توسط مردی مسلح مورد زورگیری قرار گرفت و چمدانش به سرقت رفت.
از آنجایی که تاکنون تحقیقات کارآگاهان پلیس آگاهی برای شناسایی هویت این مظنون بی‌نتیجه مانده، پلیس با اتکا به دستور قضایی تصویر او را در اختیار رسانه‌ها قرار داده است. سرهنگ کارآگاه مرتضی نثاری، معاون مبارزه با جرایم جنایی پلیس آگاهی تهران بزرگ از شهروندان درخواست کرده در صورت داشتن اطلاعاتی درباره هویت یا مخفیگاه این فرد با پلیس آگاهی تماس بگیرند.
کمک گرفتن دستگاه‌های مجری قانونی برای شناسایی مشخصات فردی یا محل اختفای مظنونان در بسیاری از نقاط جهان رویه‌ای رایج است که به پلیس و دستگاه قضایی کمک می‌کند تا پرونده‌ها را زودتر به نتیجه برسانند.
پلیس با هماهنگی دستگاه قضایی تصاویر مظنونان، مشخصات فیزیکی، محل احتمالی حضور و شرح جرم را از طریق رسانه‌های مختلف منتشر می‌کند و پس از آن شبکه‌های تلویزیونی سراسری و محلی، وب‌سایت رسمی پلیس و صفحات آن در شبکه‌های اجتماعی، روزنامه‌ها و حتی بیلبوردهای شهری به کار گرفته می‌شوند.
ایالات‌متحده اپلیکیشن‌های ویژه‌ای برای جلب مشارکت مردمی طراحی کرده که در زمینه شناسایی مظنونان نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین گاهی برای تشویق مردم، پلیس یا نهادهای دیگر پاداش نقدی برای ارائه اطلاعات منجر به دستگیری تعیین می‌کنند. این جوایز گاه از سوی دولت و گاه توسط سازمان‌های غیردولتی یا حتی خانواده قربانیان تامین می‌شود.
بسیاری از کشورها با هدف حفظ امنیت شهروندانی که اطلاعاتی را به پلیس گزارش کرده‌اند، هویت فرد مطلع را کاملا محرمانه قلمداد می‌کنند. از سوی دیگر در سوئد، آلمان، کانادا و استرالیا پلیس با ایجاد روابط نزدیک با جوامع محلی و اعتمادسازی، اطلاعات را از طریق مشارکت شهروندان محلی جمع‌آوری می‌کند.

در ایران چشمان و گاهی همه اجزای صورت متهمان و مظنونان در عکس‌ها و ویدئوها سانسور می‌شود، زیرا نمایش چهره کامل افراد دستگیر شده یا حتی تحت تعقیب تنها با حکم قضایی امکان‌پذیر است. همچنین برخلاف کشورهای دیگر، سیستم ساختاریافته‌ای برای گزارش‌دهی ناشناس یا ارائه پاداش نقدی به اطلاع‌دهندگان وجود ندارد، پس زیرساخت باعث کاهش انگیزه مشارکت عمومی شده است.
هرچند اینستاگرام گسترده‌ترین رسانه جمعی و پرنفوذترین پلت‌فرم شبکه‌اجتماعی در ایران محسوب می‌شود، اما فیلتر بودن آن باعث شده تا نهادهای قانونی از راه‌اندازی صفحه رسمی در آن منع شوند. همین سخت‌گیری قانون باعث شده تا پلیس قادر نباشد برای کمک به امنیت شهروندان و حل پرونده‌های جرم و جنایت از امکانات و قابلیت‌های اینستاگرام و تلگرام بهره گیرد.
قهر تحمیلی سازمان‌های رسمی با شبکه‌های اجتماعی باعث شده تا به دلیل ضعف فرهنگ مشارکت عمومی گروهی از شهروندان به دلیل ترسیدن از پیگرد قانونی یا درگیری حقوقی، گاهی از کمک به پلیس و دستگاه قضایی خودداری می‌کنند.
همان‌طور که سیاستمداران عالی‌رتبه کشور با وجود فیلتر بودن شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر سابق) در آن حضور فعال دارند و برای خود استثنا قائل شده‌اند، انتظار می‌رود که نهادهایی چون پلیس آگاهی و پلیس راهور که تامین‌کننده امنیت شهروندان هستند نیز از نظر قانون اجازه داشته باشند تا از پلت‌فرم‌های پرنفوذی چون اینستاگرام و تلگرام و حتی ایکس استفاده کنند.

فرورتیش رضوانیه