نگاهی به «بی‌پدر»؛ نسخه سوم خلاقانه‌تر
به گزارش خبرنگار فرهنگی تابناک، می‌گویند محدودیت باعث بروز خلاقیت می‌شود. این‌گفته گزاره‌ای منطقی و واقعی است. نمایش «بی‌پدر» محمد مساوات که این‌روزها سومین‌دور اجرای خود را پشت سر می‌گذارد و تا ۷ خرداد در تماشاخانه لبخند اجرا می‌رود هم ظاهرا با محدودیتی روبرو بوده که از نظر دکور و لوازم صحنه با یک‌تحول خلاقانه روبرو شده است.
مساوات البته ایده‌های خلاقانه و ذهنی تئاتری دارد اما خشونت جاری در فرم اجرایی نسخه‌های پیشین «بی‌پدر» یا باعث شده مخاطبان به او بازخورد منفی بدهند، یا مسئولان و متولیان امور فرهنگی هنری ناراضی باشند و یا این‌که خودش به این‌نتیجه رسیده که باید خشونت کار را کاهش دهد. هرکدام از این‌حالت‌ها که بوده باشد که حالت سوم بیشتر متصور است، باعث شده نسخه سوم «بی‌پدر» باز هم خلاقانه‌تر شود.
مخاطب پیشین این‌نمایش، قبلا با بارش خون و صحنه‌های نمادین خونریزی و سلاخی روبرو بود اما طراحی و استفاده از عناصر نور و چراغ‌های نئون هم کنایه‌های موجود در لحظات و دیالوگ‌ها و هم طنز کار را ارتقا داده‌اند.
جدا از طرح قصه و حرفی که مساوات می‌خواهد در این‌کار بزند و همچنین فارغ از تعلق خاطر او به موسیقی، الفبا و فرهنگ ژاپنی که نمود بارز آن را در «شکوفه‌های گیلاس» دیده‌ایم، فرم در اجرای «بی‌پدر» تاثیر زیادی دارد و نسخه سومش هم خیلی فرم‌گراست. بنابراین برای بررسی این‌نمایش می‌توان محتوا و حرف کارگردان را جدا و فرم اجرا را جدا بررسی کرد. بازی بازیگران هم بخشی از این‌فرم است که برای اجرای «بی‌پدر» تنظیم و طراحی شده و در این‌بافت، خوش نشسته است. نظر برخی از مخاطبان درباره اطناب بیهوده اجراست و می‌گویند می‌شد حرف‌های مورد نظر کارگردان را در زمان کمتری بیان کرد. اما مخالفان با محتوای کار و همچنین کسانی که می‌گویند طولانی بوده، درباره صحنه‌پردازی، نورپردازی و طراحی صدا و موسیقی آن متفق‌القول هستند که خوب و در خدمت کار بوده است. قاب‌بندی‌ها و استفاده از فضاهای مختلف صحنه و دکور هم با هوشمندی و مهندسی صورت گرفته است.
برخی از مخاطبان هم که دنبال معنا و محتوا هستند، سراغ تفسیر این‌نسخه از داستان «شنگول و منگول» رفته و مباحث فلسفی را مطرح می‌کنند که البته این‌بخش از بحث «بی‌پدر» سیال است و می‌تواند گستره وسیعی را شامل شود. آن‌چه باید به‌طور خلاصه گفت این است که «بی‌پدر» یک‌تئاتر است و هم متن‌اش حرف دارد هم فرم اجرایش. شاید در نظر برخی مخاطبان فرم کار از متن‌اش جلوتر و پویاتر باشد؛ و در نظر برخی دیگر هم کاملا در خدمت متن باشد.
«بی‌پدر» در روزگاری که گروه‌های مختلف تئاتری برای فروش باید دست به دامان سلبریتی‌ها و چهره‌های شناخته‌شده سینما و تلویزیون شوند، اثری شریف و تئاتری به‌ماهُوَ تئاتر است. البته نام مساوات خود عامل مهمی در آوردن تماشاگر به سالن اجراست و این‌کارگردان خلاق پس از اجرای چندم «بی‌پدر» و «خانه وا ده» در سالن‌های تماشاخانه لبخند، اثر جدیدی به‌نام «زندانی در دانمارک» را به‌عنوان اثر تازه گروه رادیکال ۱۴ روی صحنه برده که خودش هم ایفاگر تنها شخصیت آن است و باید دید در این‌کار چه‌اجرایی را پیش رویمان قرار می‌دهد.
سایت تابناک از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.